Kunstkabinet

Meer informatie aanvragen
Prijs op aanvraag

Wereldwijde verzending mogelijk

Herkomst
Parijse werkplaats, Frankrijk
Periode
C. 1650
Materiaal
Ebbenhout, Palissander, Gezwart perenhout, Ivoor
Musea

‘The Endymion Cabinet’ in the V&A museum, London. Acc. No.: 1651:1-3-1856
Cabinet on stand in the Royal Collection Trust, Windsor Castle. RCIN 35309.
Cabinet in the collection of The MET, New-York. Acc. No.: 31.66a, b.
Cabinet on carved pillar stand National Trust Collections, Acc. No.: NT 771816

Vragen over dit object?

Kies een van de onderstaande contactmogelijkheden:

Omschrijving

Kabinetten zoals deze waren het toppunt van mode in Frankrijk tussen ongeveer 1640 en 1660. Ze dienden als opbergplaats voor verzamelingen van waardevolle voorwerpen en zeldzame natuurlijke curiosa, zoals unieke schelpen, terwijl ze zelf ook werden gekoesterd als luxueuze objecten. Ebbenhout was in die tijd het hout bij uitstek voor het fineren van deze kasten. Het werd tegen aanzienlijke kosten in Frankrijk geïmporteerd uit onder andere Afrika, Madagaskar en India. Bekwame houtbewerkers in Frankrijk die dit soort kasten maakten, werden uiteindelijk bekend als ébénistes, genoemd naar het hout dat ze voornamelijk gebruikten. Deze kasten werden voornamelijk in de eerste helft van de 17e eeuw in Parijse werkplaatsen gemaakt. Met name Pierre Gole en Jean Macé, beiden geboren in Nederland, stonden bekend om hun vervaardiging van uitzonderlijke kasten en het runnen van productieve en succesvolle werkplaatsen.

Op de buitenkant van deze kast staat een afbeelding van een verhaal uit het Oude Testament: het leven van Mozes. De centrale voorstelling op de linkerdeur, gesneden in laag reliëf, beeldt het moment uit waarop de baby Mozes wordt gevonden door de dochter van de Farao bij de rivier de Nijl. Zoals typisch is voor deze kabinetten, is het snijwerk naar composities van meesters uit heel Europa uit vroegere eeuwen, die de maker van dit kabinet waarschijnlijk bereikten via romans en etsen. In dit geval is het snijwerk naar De vondst van Mozes (ca. 1580) van de Italiaanse schilder Paolo Veronese. 
Op de rechterdeur staat een afbeelding van Mozes die op de rots slaat, een scène waarin de profeet op de grond slaat om water te putten voor de Israëlieten. Dit houtsnijwerk is naar een compositie van Rafaël, Mozes slaat de rots bij Horeb, ca. 1518. 
De deuren worden omringd door verschillende florale motieven, mythologische wezens en grotesken, allemaal binnen fraaie omlijstingen. Aan de binnenkant van de buitendeuren zijn afbeeldingen van gebeeldhouwde bloemstillevens te zien, gevat in dikke, gegolfde lijsten. Bloemmotieven zijn voortdurend terug te vinden in de decoraties van deze kast, zelfs de scharnierplaten zijn gegraveerd met bloemen.
 
De kast opent om twee rijen van vijf laden te onthullen, met een bredere lade erboven en eronder, gesneden met bloemenslingers en verschillende andere decoraties. Twee binnendeuren, gegraveerd met mythologische scènes, openen om een theater te onthullen waar een vrijstaand kunstwerk, zoals een ivoren sculptuur, kon worden tentoongesteld. Op de linkerdeur staat een afbeelding van Io als koe. Io was een priesteres van de godin Hera. Zeus, de koning van de goden, werd verliefd op Io en om zijn verhouding voor zijn vrouw Hera te verbergen, veranderde hij Io in een mooie witte jonge koe. Dit houtsnijwerk is naar een ets van Crispijn van de Passe uit ca. 1602 - 1607. De rechterdeur beeldt het verhaal van Endymion en Diana uit, in het bijzonder het moment waarop Endymion gevangen wordt genomen omdat hij een tak van de mirteboom had afgeknipt, wat hij moest doen van een onbekende vrouw die naar hem toe kwam, wat later Sthenobée bleek te zijn. Diana straft Endymion voor het omhakken van de boom en zal hem uiteindelijk offeren. Het ontwerp voor dit snijwerk is wederom naar een ontwerp van Crispijn van de Passe, dat de maker van dit kabinet waarschijnlijk heeft gezien in de roman 'l'Endymion' van Jean Ogier de Gombauld, die voor het eerst verscheen in 1626. 
Binnenin het theater bevindt zich een trompe l'oeuil van ingelegd ivoor, ebbenhout en palissander, die een illusie van diepte creëert. Rondom het centrale ingelegde paneel bevinden zich twee rijen van vijf laden versierd met inlegwerk en gegolfde lijsten. In het midden bevindt zich nog een bredere lade. 
 
De kast rust op een open standaard met een versierd fries dat in laag reliëf is gesneden. In het midden van het fries is een afbeelding van een rustende faun. Binnen het fries zijn twee verborgen laden. De gedraaide poten zijn waarschijnlijk van gezwart perenhout. De kast is voorzien van een uitschuifbaar blad, versierd met marqueterie in rechthoekige vormen.   
 
Ebbenhouten kasten zoals deze dienden als prominente pronkstukken die de rijkdom en invloed van hun eigenaars toonden en tegelijkertijd indruk wilden maken op bevoorrechte bezoekers. Naast hun ornamentele functie dienden deze kasten ook praktische doeleinden, ze boden opbergruimte voor papieren, kostbare voorwerpen en exotische curiosa in zichtbare lades en verborgen compartimenten. Vaak dienden ze ook als podium voor gelegenheidsvitrines, waarbij functies zoals caissons of verschuifbare planken hun veelzijdigheid vergrootten. Onder de schatten die vaak in Parijse kabinetten werden bewaard waren munten, medailles, handschoenen, waaiers en verschillende kleine juwelen en curiosa gemaakt van materialen zoals oester- of schildpadschild, ivoor en zilver. Contracten vermelden specifiek het belang van de sleutels en benadrukken hun rol in het beschermen van de inhoud van de kast en de privacy van de eigenaar. Deze kasten, die meestal te vinden waren in rijkelijk ingerichte kamers zoals grand salles of belangrijke slaapkamers, namen een centrale plaats in in het esthetische en functionele landschap van elitaire huizen. De onversierde achterkant van de kasten doet vermoeden dat ze tegen een muur stonden. 
Legal


Site by Artimin