Siegburg Schnelle
Wereldwijde verzending mogelijk
- Herkomst
- Siegburg
- Periode
- Ca. 1570 - 1590
- Materiaal
- Steengoed, tin
- Hoogte
- 19.5 cm
- Diameter
- 7.6 cm
- Literatuur
H. Gansohr, ‘Die Siegburger schnellen’ in: E. Hähnel (ed.), Siegburger Steinzeug, Keulen 1987, cat. no. 375, 383, 443, pp. 53 - 62.
E. Klinge, Duits steengoed, Zwolle 1996, cat. no. 12, p. 34, 35.
G. Reineking von Bock, Steinzeug, Keulen 1986, cat. no. 197, 198, p. 204.
Vragen over dit object?
Kies een van de onderstaande contactmogelijkheden:
Omschrijving
Deze rijk versierde steengoed kan is vervaardigd in Siegburg en is een zogenaamde ‘schnelle’. Deze schnelles worden gekenmerkt door hun slanke, hoge en licht conische vorm, met gedecoreerde wanden in reliëf tussen de drie onderste en drie bovenste banden. Ze werden gebruikt als drinkkan. Het crèmekleurige, ongeglazuurde steengoed is kenmerkend voor de steengoedproductie uit Siegburg, wat op grote schaal via de Hanze geëxporteerd werd. De kan is versierd met drie opgelegde verticale reliëfs bestaande uit drie vlakken. Op de reliëfs zijn drie vrouwen afgebeeld: Judith met een zwaard in haar rechterhand en het hoofd van Holofernes in haar linkerhand, Lucretia die zelfmoord pleegt met een zwaard en een personificatie van Geloof met een kruis in haar linkerhand en een beker in haar rechterhand. De vrouwen dragen rijk versierde contemporaine kleding. Het bovenste deel van de reliëfs bestaat uit florale motieven met een engel en een mascaron onder een boogvorm. Onder de vrouwen zijn drie wapenschilden: het wapen van de unie van Gulik-Kleef-Berg, het wapen van het aartsbisdom Keulen (specifiek van aartsbisschop Salentin von Isenburg) en het stadswapen van Keulen. De wapens worden vastgehouden door respectievelijk twee leeuwen, twee naakte figuren en twee zittende mannen. De kan is voorzien van een afgevlakt tinnen deksel met monogram W aan de binnenzijde.
De drie vrouwen behoren tot de deugdzame vrouwen die in de Renaissance vaker als serie werden afgebeeld. Op een aantal bekende schnelles komt de combinatie Judith en Lucretia voor, vaak samen met Esther. De steengoed schnelles werden in de twee kwart van de 16e eeuw in Keulen ontwikkeld en werden al snel in Siegburg geproduceerd. De vroegst bekende gedateerde Siegburger schnelle komt uit 1559. Ook in Raeren werden veel schnelles vervaardigd.
Het waterdichte en harde steengoed werd vanaf de 13e eeuw gebruikt als drinkgerei en om vloeistoffen in te bewaren. Rond 1500 raakt het in zwang om het steengoed, voornamelijk geproduceerd in Keulen, Frechen, Siegburg, Raeren en Westerwald, te decoreren met onder andere opgelegde reliëfs. Daarbij ontwikkelde de verschillende regio’s een eigen stijl, hoewel er enige wederzijdse beïnvloeding aan te tonen is. De verfijnde reliëfs, die na een eerste droging als het ware op het object werd geplakt, zijn veelal geïnspireerd door contemporaine gravures. Zo zijn veel van de motieven terug te leiden naar werk van Virgil Solis, Heinrich Aldergrever en Theodor de Bry. In het derde deel van de zestiende eeuw werden er nieuwe decoratietechnieken, zoals stempelen en ingesneden motieven geïntroduceerd.
Zie Reineking von Bock (cat. no. 197) voor zeer vergelijkbare florale motieven en Klinge (cat. no. 12) voor een vergelijkbaar Judith-figuur: beide schnelles zijn gemonogrammeerd ‘LW’, een vooralsnog onbekend vervaardiger werkzaam in Siegburg rond 1570 - 1580. Verder overeenkomsten zijn er met een schnelle in de collectie van Museum Lüeneburg en een scherf in de collectie van museum Huis van Hilde (inv. no. 9390-11). Zie ook een prent door Charles Onghena, in ‘Objects Rare recueillis et publiés par Joan. D’Huyvetter, P.F. Goesin-Verhaeghe, Gent 1829’, collectie Rijksmuseum Amsterdam (inv. no.BI-B-FM-034-11).
