Stel ebbenhouten 'Spaanse' stoelen
Wereldwijde verzending mogelijk
- Herkomst
- Noordelijke Nederlanden, mogelijk Amsterdam
- Periode
- Gedateerd 1633
- Materiaal
- Ebbenhout
- Hoogte
- 101 cm
- Breedte
- 42.5 cm
- Diepte
- 41 cm
- Literatuur
Jacques Fijnaut TEFAF 2000, afgebeeld in de catalogus.
Vragen over dit object?
Kies een van de onderstaande contactmogelijkheden:
Omschrijving
Een paar ebbenhouten Spaanse stoelen, gemaakt in Noord Nederland, mogelijk Amsterdam, met in de onder regel de datering 1633. De fijn gesneden versiering in de rug van de stoelen is gebaseerd op een prent naar Hendrick Goltzius met het verhaal van de Samaritaanse vrouw. In dit Bijbelse verhaal laat Jezus zien dat het geloof zowel de rijken als de armen welkom heet, door een Samaritaanse vrouw om water te vragen. De stoelen hebben balustervormig gedraaide spijltjes in de rug, een getande sport en zittingsregel en worden bekroond door heraldische leeuwen. De balken zijn versierd met krullend bladwerk. Er zijn verschillende varianten van deze stoelen bekend, zowel met als zonder gestoffeerde rugleuning en zitting. Ze zijn vaak afgebeeld op zeventiende-eeuwse schilderijen, zie bijvoorbeeld de werken van Frans Hals. De stoelen zijn gemaakt van ebbenhout; een kostbaar en waardevol materiaal, dat vanaf het einde van de 16e eeuw in de Nederlanden werd gebruikt. Het kostbare en tropische materiaal moest worden geïmporteerd en werd meestal gebruikt voor kleine voorwerpen.
De benaming 'Spaanse stoel' werd voor het eerst gebruikt rond 1540 in de Zuidelijke Nederlanden, toen het gilde van meubelmakers in Antwerpen de uitdrukking gebruikte in een van hun teksten. De kenmerken van een Spaanse stoel zijn de hoge rugleuning en de rechte zitting die beide met leer bekleed zijn. De bovenste spijlen worden meestal bekroond door een leeuw. De uitdrukking is afgeleid van het leer dat in Cordoba werd gemaakt en vanaf de zeventiende eeuw ook in Holland. Deze stoelen met hun fraai bewerkte rugleuningen met gedraaide spijlen tonen aan dat ze ook zonder lederen bekleding werden gemaakt. Omdat dergelijke spijlen ook in Venetiaanse stoelen werden gebruikt, kan dit van invloed zijn geweest op het ontwerp en de populariteit van dergelijke rugleuningen. Spaanse stoelen werden meestal gemaakt tussen 1630 en 1650.
De prent van Hendrick Goltzius is in de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam (inv. no. RP-P-H-S-78).
In de collectie van het Victoria & Albert Museum in Londen is een zelfde stoel (inv. no. 443-1892), gedateerd 1678.
