Zandstenen hoofd van Johannes
Wereldwijde verzending mogelijk
- Herkomst
- Frankrijk
- Periode
- Circa 1450
- Materiaal
- Zandsteen
- Hoogte
- 25 cm
- Breedte
- 26 cm
- Literatuur
W.H. Forsyth, The Entombment of Christ - French Sculptures of the Fifteenth and Sixteenth Centuries, Massachusetts 1970, pp. 1 - 15, 258, 275, 278, 291, 313
Vragen over dit object?
Kies een van de onderstaande contactmogelijkheden:
Omschrijving
Dit zandstenen hoofd is mogelijk het hoofd van Johannes en onderdeel geweest van een graflegging of bewening. Het met krullend haar omlijstte hoofd heeft een treurige uitdrukking: de gefronste wenkbrauwen, de halfopen mond en de rimpels rondom de ogen geven het hoofd een bedroefde aanblik. Links boven in het hoofd bevindt zich een rond stuk lood, het is onduidelijk wat de functie van dit stuk is, of waar het vandaan komt.
Het treurende hoofd is mogelijk onderdeel geweest van een beeldengroep die de graflegging en bewening van Christus voorstelde. De graflegging van Christus is een vaak afgebeeld thema in de Westerse kunsttraditie, met name in de vijftiende en zestiende eeuw. Het lijden en sterven van Christus als mens werd verbonden met het eigen gekende lijden, opdat men ook in de opstanding van Christus deelde. Nadat Jezus stierf aan het kruis op Golgotha vroegen Josef van Arimathea en Nicodemus toestemming aan Pontius Pilatus om hem van het kruis af te nemen en te begraven. Ze wikkelden zijn lichaam in linnen doeken en legden hem in een stenen graf.
De vier evangelisten geven ieder een eigen interpretatie van de gebeurtenissen, waarbij het aantal personen wat aanwezig was en de volgorde van de gebeurtenissen rondom de graflegging verschillen. Vaak worden Josef van Arimathea, Nicodemus, Maria de moeder van Jezus, Johannes en een aantal heilige vrouwen (zoals Maria Magdalena, Maria van Klopas, of Salomé) afgebeeld. Soms is de groep uitgebreid en worden er ook soldaten toegevoegd. In de meeste beeldengroepen staat Josef van Arimathea, vaak rijk gekleed, bij het hoofd van Christus, en Nicodemus aan de voeten. De vrouwen staan wenend aan de zijkant van Jezus en soms wordt Maria, de moeder van Jezus, ondersteund door Johannes. In afbeeldingen van de graflegging in de Franse Gotiek werd het verdriet van de omstanders bij de graflegging niet zo openlijk tentoongespreid als bijvoorbeeld in de Byzantijnse of Italiaanse kunst. De gezichtsuitdrukkingen geven vooral innerlijk verdriet en gelatenheid weer, een uitdrukking die ook op dit hoofd te zien is. Beeldengroepen van de graflegging stonden, vaak op ware grootte, in een kapel of kerk in een grote nis.
In ‘Forsyth’s - The Entombment of Christ - French Sculptures of the Fifteenth and Sixteenth Centuries’ geven de Franse beeldengroepen van Christus’ begrafenis een indruk hoe dit hoofd mogelijk onderdeel is geweest van een graflegging (zie de beeldengroepen in Charmes, Chaource, Villeneuve-l'Archevêque, Malesherbes en Biron). Van de mannelijke aanwezigen - Josef van Arimatea, Nicodemus en Johannes - is het gezien de eenvoudige haardracht en de ernstige gezichtsuitdrukking, waarschijnlijk dat het hoofd Johannes voorstelt.
