Palmhouten plaquette voorstellende De Heilige Familie met Johannes door Albert Jansz. Vinckenbrinck
Wereldwijde verzending mogelijk
- Maker
- Albert Jansz. Vinckenbrinck
- Herkomst
- Amsterdam
- Periode
- Ca. 1645-1664
- Materiaal
- Palmhout
- Hoogte
- 15.8 cm
- Breedte
- 12.2 cm
- Literatuur
M.J. Bok, 'De Utrechtse verwanten van de beeldsnijder Albert Janszn. Vinckenbrinck', Maandblad Amstelodamum 83, 1996, pp. 167-172.
J.A.C. Dudok van Heel, 'De werkplaatsen van de beeldsnijder Albert Janszn Vinckenbrinck', Maandblad Amstelodamum 83, 1996, pp. 173-177.
M. Eisma, In beeld gebracht. Beeldhouwkunst uit de collectie van het Amsterdams Historisch Museum, Zwolle, 1995, pp. 209-210, nr. 139, fig. XI.
M. Eisma, 'Albert Jansz Vinckenbrinck, ontwerper en beeldsnijder', Maandblad Amstelodamum 83, 1996, pp. 33-43.
D. Franken, ‘Albert Jansz Vinckenbrinck’, Oud-Holland, V, 1887, pp. 72-92.
W. Halsema-Kubes, ‘Kleinplastiek van Albert Jansz. Vinckenbrinck’, Bulletin van het Rijksmuseum, XXXIX, 4, 1991, pp. 414-425.
Th. Lunsingh Scheurleer, ‘Nieuws over den Amsterdamschen beeldhouwer Albert Vinckenbrinck’, Oudheidkundig Jaarboek. Bulletin van den Nederlandschen Oudheidkundigen Bond 13, 1946, pp. 29-33.
‘Sculpture and works of art’, J. Paul Getty Museum Journal volume 18, 1990, p. 196, 197.- Provenance
Een particuliere collectie
Vragen over dit object?
Kies een van de onderstaande contactmogelijkheden:
Omschrijving
Deze exceptioneel gesneden palmhouten plaquette verbeeld de Heilige Familie. Onder de fijn gesneden boom zit Maria, met het Christuskind op haar schoot. Naast haar staat Jozef. Johannes de Doper geeft aan de linkerkant een liggend lam te eten. Op de achtergrond zijn de contouren van een stad, uit de stadspoort rijdt een man te paard. De gesluierde Maria geeft een vrucht aan Jezus, die naar links buigt en zich vasthoudt aan de stok die ook Johannes vast heeft.
Dit snijwerk met de Heilige Familie is ondanks het ontbreken van het vaak zeer minuscule verstopte monogram absoluut van de hand van Vinckenbrinck. Het materiaal, de wijze van snijden en de overeenkomsten in details tussen deze plaquette en de gemonogrammeerde plaquettes in bijvoorbeeld het Rijksmuseum bevestigen deze toeschrijving. Met name het kalende hoofd van Jozef vertoont sterke overeenkomsten met Job op de mestvaalt in het Rijksmuseum evenals de wijze waarop de boom en de grond, vol van details, zijn gesneden.
Deze plaquette laat het verfijnde werk zien van Vinckenbrinck, die als geen ander detaillering en expressie kon aanbrengen in het harde palmhout. Plaquettes zoals deze werden in de zeventiende eeuw ingelijst opgehangen of verwerkt in bijvoorbeeld de panelen van een kunstkabinet: aan de onderzijde van de plaquette is een sponning te zien, waar een lijst omheen paste. Als het met andere paneeltjes deel uitmaakt van een kabinetje, werden ze niet allemaal voorzien van een monogram. De oude labels op de achterzijde van het paneel en de inscriptie doen vermoeden dat het jaren zo niet eeuwen verborgen is geweest in een Engelse collectie. Niet alleen staan er Engelse teksten op de labels voor de titel, maar ook de naam Crawford maakt dat hier gezocht moet worden naar de vroegere herkomst. Helaas is daar ondanks onderzoek nog geen sluitend antwoord op gevonden.
Albert Jansz. Vinckenbrinck werd op 3 april 1605 gedoopt in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. Jaren later zou hij daar de uitzonderlijk fraaie en uitbundige, 13 meter hoge, zeskantige preekstoel en immens klankbord met gotische toren vervaardigen, waar zijn kennis en kunde van het houtsnijden, en in het bijzonder van perspectivische dieptewerking, tot volle uiting kwamen. Jan Albertsz. Vinckenbrinck, de vader van Albert, kwam uit het Oost-Friese Esens en vestigde zich in Amsterdam als ‘kistemaker’. Albert Jansz. trad in de voetsporen van zijn vader, en deelde lang een werkplaats met hem. In 1629 kocht Albert Jansz. Vinckenbrinck op een veiling de inboedel en gereedschappen van de overleden beeldhouwer Cornelis van den Bloocke en gaf hij als beroep op ‘beeltsnyder’. Hij ontwikkelde zich tot een bijzonder virtuoos houtsnijder, gespecialiseerd in het snijden van palmhout en werd een begrip in de Hollandse renaissance. Het kleine oeuvre van kunstvoorwerpen dat de tijd heeft overleefd is van grote kwaliteit en zeggingskracht. Vinckenbrinck vervaardigde naast grote werken voor architectonisch gebruik zoals de preekstoel in de Nieuwe Kerk en verschillende decoratieve huiselijke elementen zoals haardpartijen, poorten, deuren en lijsten, ook klein houtsnijwerk. Zo zijn er enkele gesneden portretten, plaquettes, sculpturen en schedeltjes van hem bekend. Een vaak terugkerend persoonlijk thema in zijn werk is het leven en lijden van de bijbelse figuur Job. Na 130 jaar onderzoek zijn er nu zo’n vijftien gesigneerde werken van Vinckenbrinck in palmhout bekend. Diverse van deze werken worden genoemd in de boedelinventaris die opgemaakt werd bij het overlijden van Vinckenbrinck, en zouden dus voor eigen gebruik of als voorbeeld voor klanten gesneden kunnen zijn.
Vinckenbrinck heeft het onderwerp van de Heilige Familie meermaals verbeeld. Evenals het thema Job op de mestvaalt, waarvan ook diverse varianten bestaan, is de compositie steeds ongeveer hetzelfde; een persoon of een groep personen zit onder een boom. Deze compositie van de Heilige Familie is mogelijk hetzelfde als dat van de Rust op de vlucht naar Egypte die in de boedelinventaris na het overlijden van Vinckenbrinck in 1665 is opgenomen.