Naar Pieter Aertsen, 'Christus draagt het Kruis'
Wereldwijde verzending mogelijk
- Herkomst
- Antwerpen
- Periode
- Ca. 1550
- Materiaal
- Olie op paneel
- Hoogte
- 111.5 cm
- Breedte
- 169 cm
- Literatuur
L. Hendrikman & D. Tamis, Brueghel en tijdgenoten, kunst als verborgen verzet?, Zwolle 2021, pp. 210 - 213, cat. no. 71.
M. Friedländer, Early Netherlandish Painting, deel XIII, Leiden 1975, blz. 99, nr. 311, pl. 155- Musea
Naar de Kruisdraging (1555) door Pieter Aertsen in het Museum van Schone Kunsten Antwerpen (inv. nr. 862), wat terug gaat op een eerdere Kruisdraging (1552) door Pieter Aertsen, verloren gegaan door een brand in het Kaiser-Wilhelm-Museum in Berlijn in 1945.
Vergelijkbaar werk naar Aertsen in de Osborn-Klingverzameling, Stockholm (Christie’s, Londen 28 juni 1935, lot 9).- Provenance
Sotheby's, Londen (Engeland), Marshall Brooks, 1946-02-13, lotnr. 61
Sotheby's, Londen (Engeland), 1978-12-13, lotnr. 74
Sotheby's, Londen (Engeland), 1986-02-19 - 1986-02-20, lotnr. 43
Particuliere collectie W. Gaskell Harvey
Particuliere collectie, Vicenza
Vragen over dit object?
Kies een van de onderstaande contactmogelijkheden:
Omschrijving
Dit schilderij gaat terug op een compositie van Pieter Aertsen (ca. 1508-1575) uit 1555, momenteel in het Koninklijk Museum voor Schone Kunst in Antwerpen. Het is in feite een meer monumentale uitwerking van een eerdere Kruisdraging uit 1552 door Aertsen, wat verloren is gegaan door een brand in het Kaiser-Wilhelm-Museum in Berlijn in 1945. Er is nog een werk naar naar Aertsens Kruisdraging uit 1555 bekend, momenteel in een privéverzameling in Zweden.
Het toont verschillende episodes uit het verhaal van de terechtstelling van Christus. Onder een toeloop van boeren die met hun waren naar de stadsmarkt trekken en van burgers die vanuit Jeruzalem de tocht naar Golgotha meemaken draagt Christus, vergezeld door zijn hulp Simon de Cyrener, het kruis langs een groepje rondom Johannes Evangelista en daarna langs de drie Maria's en zijn bezwijmde moeder. De boeren kijken nadrukkelijk weg van het geheel, ze staan voor degene die onbewogen zijn door het passieverhaal, en doorgaan met hun trivial en vluchtige beslommeringen. Rechts op het schilderij draagt het paard van een van de boeren een vastgebonden lam mee, symbolisch voor Christus als Lam Gods. Verderop draagt een van de misdadigers een kruis en worden de beide misdadigers ontkleed voor hun terechtstelling. De weg vervolgend ziet men dat het kruis wordt opgericht met de reeds gekruisigde Christus. Links daarnaast bestijgt de goede dief (Dismas) de ladder om te worden gekruisigd. Op de grond naast Dismas dobbelen soldaten om de kleren van Christus. Rechtsboven wordt het kruis voor de slechte dief (Gestas) opgericht. Jeruzalem en de stadsmuren zijn links te zien. De botten op de voorgrond en de gieren in de lucht benadrukken de betekenis van Golgotha als schedelplaats.
Het schilderij is geschilderd naar het werk van Pieter Aertsen, bijgenaamd ‘Lange Pier’. Hij werd opgeleid in zijn geboortestad Amsterdam, maar was lange tijd werkzaam in Antwerpen. Daar werd hij in 1535 ingeschreven bij het Sint Lucasgilde en vanaf de jaren 1550 zijn gedateerde en met zijn drietand-monogram gesigneerde werken overgeleverd. Werken met religieuze onderwerpen vormden een belangrijk onderdeel van zijn oeuvre, net als keukenstukken met stillevens in natuurlijke kleuren. Rond 1557 was Aertsen weer terug in Amsterdam, waar hij verschillende grote kerkelijke opdrachten uitvoerde; werken die helaas overwegend in de Beeldenstorm van 1566 en met de Alteratie in 1578 verloren zijn gegaan. Bewaard gebleven fragmenten laten zien dat Aertsen in die kerkelijke opdrachten het monumentale naturalisme aan de dag legde, dat ook in zijn markt- en keukenstukken te vinden is. Zoals hij al deed in de Kruisdraging, zette Aertsen zijn kwaliteiten als schilder van stilleven- en genremotieven ook in bij het schilderen van religieuze voorstellingen.
