Romaanse bronzen Hanzeschotel
Wereldwijde verzending mogelijk
- Herkomst
- Mogelijk Saksen, Duitsland
- Periode
- 12e eeuw
- Materiaal
- brons
- Hoogte
- 5 cm
- Diameter
- 26 cm
- Literatuur
P.M. le Blanc, Middeleeuwse Hanzeschotels - Spiegel tot lering, Nijmegen 1979, p. 124, 125.
U. Müller, ‘Gravierte romanische Bronzeschalen und Schachfiguren des 11./12. Jahrhunderts’, in: Archäologie des Mittelalters und der Neuzeit 9, 1998, pp. 39 - 48.
U. Müller, Zwischen Gebrauch und Bedeutung: Studien zur Funktion von Sachkultur am Beispiel mittelalterlichen Handwaschgeschirrs, Bonn 2006, cat. no. 156, 162, 166.
J. Weitzmann - Fiedler, 'Romanische gravierte Bronzeschalen', in: Zeitschrift des Deutschen Vereins für Kunstwissenschaft, Berlijn 1981, pp. - 3 -21, cat. no. 91.- Musea
Zie voor vergelijkbare schotels:
- Collectie The Metropolitan Museum of Art, New York, inv. no. 65.89
- Collectie Germanisches Nationalmuseum Nürnberg, inv. no. KG1183
- Collectie Rijksmuseum van Oudheiden, Leiden, inv. no. 1934/11.397
Vragen over dit object?
Kies een van de onderstaande contactmogelijkheden:
Omschrijving
Metallurgische analyse door Dr. Brian Gilmour, Oxford, 3 januari 2018.
Deze gedreven komvormige Hanzeschotel heeft een vlakke bodem met aan de bovenzijde een smalle, platte rand. De koperlegering schotel heeft een donkerbruine patina, oxidatie en overblijfselen van originele vergulding. De schotel is gedecoreerd in het midden van de kom middels gravure met een mannelijke buste in het midden, omlijst door een gestileerde dubbele rand koordimitatie van S-lijntjes. Rond de centrale figuur zijn drie mannelijke bustes radiaal gerangschikt met de gegraveerde Romaanse inscripties: ‘IDOL (A) TRIA’ (afgoderij), ‘INVIDIA’ (afgunst) en ‘IRA’ (woede). Veel van de letters zijn geaccentueerd door dubbele lijnen. De zijkanten zijn gedecoreerd met drie grote bladmotieven en verdere (onleesbare) inscripties.
Deze schotel behoort tot een verzameling vroege objecten die 'Hanzeschotels' worden genoemd. Deze term wordt toegepast op bronzen of koperen vaten uit de 12e en 13e eeuw die, vanwege het voorkomen in middeleeuwse manuscripten, in verband werden gebracht met de Hanze. Ze zijn meestal afkomstig uit de regio die wordt gedomineerd door de handel tussen de vrije steden van de Hanze, welke zich uitstrekte van de Baltische Zee tot de Nederrijn en Engeland. De naam ‘Hanzeschotel’ is echter achterhaald sinds de publicatie van kunsthistoricus Weitzmann-Fiedler in 1981, waaruit bleek dat de schalen niet in verband konden worden gebracht met de Hanzesteden.
De schotel is onderdeel van een grotere groep schotels, gebruikt als handwaskom, met afbeeldingen van de ondeugden. Interessant om op te merken is dat “Idolatria", welk hier wordt benadrukt, niet tot de traditionele zeven Christelijke kardinale ondeugden behoort. De schotels kwamen vermoedelijk voornamelijk in intellectuele millieus voor, en werden niet alleen gebruikt om status uit te drukken maar waarschijnlijk ook om religieuze kennis over te dragen. Er zijn, naast schotels met ondeugden, ook schotels bekend met deugden, wellicht fungeerden de schotels als paar.
Zie voor vergelijkbare schotels: collectie The Metropolitan Museum of Art, New York, inv. no. 65.89, collectie Germanisches Nationalmuseum Nürnberg, inv. no. KG1183 en collectie Rijksmuseum van Oudheiden, Leiden, inv. no. 1934/11.397.
